Jak wybrać i pielęgnować smoczek dla niemowlaka
Smoczek dla niemowlaka - uspokaja, wycisza, daje poczucie bezpieczeństwa, pozwala opanować emocje i zasnąć. Te zbawienne funkcje smoczka sprawiają, że rodzice sięgają po niego już od pierwszych dni życia dziecka.
Dlaczego maluch w ogóle ssie smoczek?
Każdy z nas rodzi się z umiejętnością ssania, którą rozwija już w okresie płodowym w łonie matki. Podobno w okolicach 2 miesiąca życia płód zaczyna wkładać do buzi palec i go ssać.
Ten pierwotny odruch ma na celu zdobycie pokarmu, jakim jest mleko matki – wówczas mówimy o tzw. ssaniu odżywczym. Jest to proces ważny i skomplikowany. Prawidłowe ssanie nie tylko pozwala dostarczyć organizmowi niemowlaka niezbędne do życia składniki, ale także stanowi swego rodzaju ćwiczenie.
- Ruchy szczęki i żuchwy oraz nacisk języka na sutek powodują napięcie mięśni artykulacyjnych, dzięki czemu podczas jedzenia dziecko przy okazji rozwija również aparat mowy – wyjaśnia Kamila Posobkiewicz, logopeda.
Oznacza to, że prawidłowe ssanie wiąże się z prawidłowym rozwojem żuchwy i koordynacji mięśni. W ten sposób jama ustna przygotowuje się więc do kolejnych etapów żywienia oraz mówienia.
Oprócz wspomnianego ssania odżywczego, istnieje też ssanie nie odżywcze, którego zadaniem nie jest zaspokojenie głodu, ale potrzeb emocjonalnych dziecka. Ssanie daje poczucie bezpieczeństwa i komfortu, dzięki czemu niemowlę uspokaja się i relaksuje. Taką właśnie potrzebę ssania zaspokaja smoczek uspokajający.
Czy i kiedy warto korzystać ze smoczka dla dziecka?
Logopedzi, pediatrzy, neonatolodzy czy psychologowie mają dość podzielone zdanie na temat korzyści i konsekwencji płynących ze ssania smoczka uspokajającego, a także optymalnego momentu jego wprowadzenia.
Wszystko zależy od dziecka i jego potrzeb. Przykładowo w przypadku prawidłowo rozwijających się niemowląt doradcy laktacyjni często zalecają wstrzymanie się z podaniem smoczka do ok 4 - 6 tygodnia, czyli momentu stabilizacji laktacji.
Inaczej jest w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie lub tych z problemami zdrowotnymi. Smoczek pełni wtedy funkcję terapeutyczną. Ma on nie tylko właściwości uspokajające, ale i również stymuluje i wspiera ich rozwój. Odpowiednio dobrany smoczek dla wcześniaka pozwoli mu wzmocnić i wyrobić prawidłowy odruch ssania, co z kolei sprawi, że maluszek będzie sprawniej jadł i szybciej przybierał na wadze. Ssąc smoczek, wcześniak szybciej się uspokaja, łatwiej znosi rozłąkę z mamą oraz szereg czynności czy zabiegów, którym jest poddawany w pierwszych tygodniach życia podczas pobytu w szpitalu.
Stosowanie smoczka uspokajającego ma swoich przeciwników i zwolenników, jednak zarówno logopedzi, jak i pediatrzy postulują, aby ze smoczkiem uspokajającym, jak wszystkim innym – nie dać się zwariować.
Rodzice traktujący go jak swojego przyjaciela na trudnej drodze wiodącej przez rodzicielstwo powinni jednak przestrzegać kilku zasad jego podawania:
-
traktuj go jako koło ratunkowe w sytuacjach awaryjnych – niech będzie Twoim sprzymierzeńcem w trudnych emocjonalnie chwilach dla maluszka (takich jak np. długa uciążliwa podróż, choroba dziecka, okres ząbkowania, doświadczenie silnej zmiany w codziennym stałym rytmie - np. nieobecność mamy, nowe miejsce pobytu czy spania itp.)
-
nie stosuj go przy każdym płaczu i niepokoju dziecka jako złoty środek – niemowlęta płaczem komunikują swoje potrzeby, których nie powinniśmy lekceważyć
-
używaj go krótkotrwale – maluch nie powinien mieć go ssać przez cały dzień i noc (np. gdy dziecko mocno zaśnie wyjmij smoczek z jego buzi)
-
nie zmuszaj malucha do ssania smoczka uspokajającego i nie wpychaj mu go do buzi na siłę – nie wszystkie dzieci potrzebują smoczka, jeśli maluch sam po chwili ssania wypluje smoczek z buzi, nie podawaj go ponownie
-
nie oszukuj głodnego dziecka smoczkiem, chcąc w ten sposób opóźnić karmienie – to tylko może maluszka bardziej rozdrażnić i zaburzyć jego równowagę
Z punktu widzenia logopedycznego – zbyt długie ssanie smoczka dla niemowląt oznacza pojawiające się w późniejszym okresie życia dziecka wady wymowy, wady zgryzu i kłopoty z samym rozwojem mowy. Jak wymienia Kamila Posobkiewicz, logopeda – dzieje się tak ze względu na anatomiczne zmiany, które zachodzą pod wpływem długotrwałego ssania: następuje obniżenie sprawności języka, zmniejszenie się napięcia mięśni warg, rozchylenie żuchwy i szczęki oraz utrwalenie tzw. infantylnego sposobu połykania.
Stosujmy więc smoczek z umiarem, jeśli to realnie korzystnie wpływa na życie emocjonalne naszego maleństwa, a co za tym idzie – całej rodziny. Nie przesadzajmy z długością jego stosowania, bezwzględnie dbajmy o jego higienę, wymieniajmy regularnie, ale przede wszystkim dobierzmy odpowiedni model, kształt oraz surowiec, z którego smoczek jest wykonany.
Idealny smoczek dla niemowlaka – czyli jaki?
Biorąc pod uwagę powyższe aspekty, smoczek uspokajający jest w większości przypadków jednym z podstawowych elementów niemowlęcej wyprawki. Wybór smoczków jest ogromny i większość z rodziców zmaga się z pytaniem jaki smoczek wybrać, aby był najlepszy pod każdym względem. Wybór smoczka dla dziecka to nie jest tylko kwestia jego estetyki, koloru czy designerskiego kształtu – to przede wszystkim wybór tego, co dla maluszka najlepsze ze zdrowotnego punktu widzenia.
Po pierwsze – materiał z jakiego wykonany jest smoczek uspokajający
I tu mamy dobrą wiadomość, bo wybór jest stosunkowo wąski. Na rynku dostępne są smoczki kauczukowe (czyli lateksowe) i smoczki silikonowe.
Oba materiały różni przede wszystkim kolor oraz grubość, która ma wpływa wytrzymałość.
Smoczki kauczukowe są w kolorze złotobrązowym, nie mają połysku, jednak jak to bywa w przypadku produktów kauczukowych – mają specyficzny zapach, a co za tym idzie – również posmak. Ich dużym atutem jest naturalne pochodzenie, gdyż produkowane są z surowca pozyskiwanego z drzewa Hevea. Dzięki temu nie posiadają żadnych szkodliwych substancji i są całkowicie bezpieczne dla niemowląt. Smoczki kauczukowe są też zazwyczaj miękkie i elastyczne. Ich ssanie nie wymaga od malucha większego wysiłku.
Kauczukowy smoczek uspokajający Natursutten
Smoczki kauczukowe występują w dwóch wariantach. Mogą być w całości odlane z kauczuku jak np. smoczki Natursutten lub posiadać jedynie kauczukowy element ssący, zaś samą tarczę wykonaną z kolorowego tworzywa jak np. smoczki Bibs. Pierwsze przedstawione rozwiązanie jest nieco bardziej praktyczne i higieniczne. Smoczki Natursutten nie posiadają żadnych zakamarków, w których mógłby się gromadzić brud, ślina i bakterie. Smoczki Bibs będą wymagały nieco bardziej skrupulatnego czyszczenia.
Kauczukowy smoczek Bibs z kolorową tarczą z tworzywa
Smoczki silikonowe są przezroczyste, bezzapachowe i bezsmakowe. Ich powierzchnia z czasem matowieje i staje się bardziej krucha, co wskazuje na konieczność wymiany. Silikonowe smoczki uspokajające (np. marki Suavinex) produkowane są z silikonu medycznego, co również zapewnia ich bezpieczne stosowanie nawet wśród noworodków.
Smoczki silikonowe są nieco twardsze od tych lateksowych, dzięki czemu można je wymieniać rzadziej, gdyż są trwalsze. Ssanie będzie wymagało jednak od dziecka większego wysiłku, co z drugiej strony będzie bardziej stymulowało aparat mowy.
Po drugie – odpowiedni kształt smoczka uspokajającego
Smoczek symetryczny (fizjologiczny) to z kolei smoczek o spłaszczonym kształcie, który z obu stron został uformowany w takich sam sposób. To, którą stroną włożymy go do buzi malucha nie ma znaczenia. Tego typu smoczek został zaprojektowany w taki sposób, aby dobrze dopasowywać się do jamy ustnej dziecka. Smoczki fizjologiczne Suavinex posiadają dodatkowo specjalne wypukłości, które dodatkowo minimalizują nacisk wywierany na podniebienie. Ich zadaniem również jest ochrona przed problemami ze zgryzem w późniejszym czasie.
Smoczki okrągłe (np. smoczki Bibs) mają z kolei gumkę rozszerzającą się od tarczy w kierunku wnętrza ust maluszka. Na końcu znajduje się charakterystyczna kuleczka. Smoczki te najlepiej trzymają się w buzi niemowlaka. Mogą być wkładane w dowolny sposób.
Pamiętaj, że to, jaki kształt będzie dobry dla Twojego dziecka może być też podyktowane jego własnym wyborem, dlatego, jeśli widzisz, że dziecko uporczywie wypluwa smoczek i nie chce go ssać, być może warto zastanowić się nad jego zamianą na inny model.
Po trzecie – kształt tarczy smoczka uspokajającego
Budowa i wygląd tarczy smoczka to nie jest kwestia estetyki, ale bardzo ważny element jego konstrukcji, który ma bezpośredni wpływ na komfort jego używania przez maluszka. Każda tarcza powinna być większa niż usta dziecka. Może mieć kształt ósemki, gdzie zarówno w górnej, jak i dolnej części tarczy jest odpowiednie wgłębienie na nosek niemowlaka. Jeśli wgłębienie pojawia się tylko na górnej krawędzi tarczy – w przypadku smoczka o anatomicznym kształcie – wówczas należy kontrolować odpowiednie ułożenie smoczka w buzi.
Najpopularniejsze rodzaje tarczy w zależności od kształtu elementu ssącego
Dla wcześniaków i noworodków, a także drobnych dzieci szczególnie polecana jest tarcza o kształcie motylka np. Suavinex Fusion. Dzięki niewielkim wymiarom jest bardzo wygodna dla malucha, nie zasłania mu noska, a specjalne otwory wentylacyjne zapewniają odpowiedni dopływ powietrza i chronią przed ewentualnymi podrażnieniami delikatnej skóry dziecka. Ciekawym rozwiązaniem są także smoczki uspokajające Bibs Supreme, których tarcza posiada ażurową konstrukcję. Polecane są szczególnie dla maluchów, u których problem podrażnienia okolicy ust często powraca.
Smoczek Bibs Supreme o ażurowej tarczy
Jako dodatkowe rozwiązania na tarczach można spotkać też elementy fluorescencyjne (tzw. smoczki night), które ułatwiają lokalizację zagubionego smoczka w ciemności. W swojej ofercie posiada je wielu producentów. Przykładowo będą to smoczki Suavinex z linii Day&Night lub smoczki uspokajające Bibs z serii Glow In Dark.
Smoczki Suavinex Day&Night z fluorescencyjnym uchwytem
Po czwarte – odpowiedni rozmiar smoczka dla niemowlaka
Kryterium wieku maluszka oznaczone jest na pudełku odpowiednią cyferką lub literą. Podział może być zróżnicowany w zależności od producenta. Smoczki Elodie Details dostępne są np. w 2 rozmiarach (0+ i 3m+) podczas gdy firma Suavinex posiada w ofercie aż 4 rozmiary oferując m.in. smoczki dedykowane wcześniakom, a także dzieciom powyżej 18 miesiąca życia.
Najważniejsze, aby smoczek był dopasowany do buzi dziecka. Przy wyborze rozmiaru należy trzymać się więc podanych oznaczeń jednak zawsze należy uwzględniać także gabaryty naszego malucha. I tak w przypadku większości noworodków na początku zazwyczaj sprawdzi się najmniejszy smoczek 0+. Przy drobniejszych dzieciach, małych niemowlętach i wcześniakach może jednak okazać się, że i on będzie zbyt duży na pierwsze tygodnie życia powodując dyskomfort i utrudniając oddychanie. W takim wypadku warto sięgną po smoczek uspokajający Suavinex Fusion w rozmiarze – 2-4m.
Idealne smoczki uspokajające dla wcześniaków i noworodków - Suavinex Fusion
Po piąte – bezpieczeństwo i higiena
W trakcie poszukiwań idealnego smoczka dla niemowlaka, warto zwrócić uwagę na wszelkie dodatkowe informacje i wskazówki znajdujące się na opakowaniu produktu.
Z ważnych spraw, sprawdźmy jakie atesty i rekomendacje posiada dany model. Cenną informacją jest skrót BPA Free wskazujący, że smoczek dla dziecka nie zawiera szkodliwego bisfenolu A. Przykładowo smoczki Suavinex posiadają dodatkowo rekomendację Hiszpańskiego Stowarzyszenia Dentystyki Dziecięcej.
Niezależnie od wybranego modelu czy kształtu smoczka, zawsze należy dbać o jego higienę. Sprawdź więc także czy dany smoczek można sterylizować np. poprzez wyparzenie. Najlepiej jednak, gdy do tego celu użyjemy specjalnych urządzeń działających np. w oparciu o promienie UV jak sterylizator Suavinex Duccio.
Sterylizator Suavinex Duccio do szybkiego odkażenia niemowlęcego smoczka
Taka sterylizacja w szybki i skuteczny sposób zabija wszelkie bakterie. Zabieg ten należy wykonać już po wyjęciu smoczka z opakowania, przed pierwszym użyciem i najlepiej powtarzać raz dziennie. Ilekroć smoczek spadnie na podłogę, umyj jego powierzchnię. Smoczki przechowuj w specjalnych pojemnikach na smoczki, które możesz bezpiecznie umieścić w torbie lub zawiesić na wózku. Dzięki temu będą one chronione i gotowe do użycia, gdy zajdzie taka potrzeba.
Opakowania na smoczki Suavinex Duo Hygge Baby z miejscem
na dwa smoczki i wygodnym uchwytem
Na szczególnie ważne rzeczy związane z higieną smoczka dla dziecka oraz jego użytkowaniem zwraca uwagę również Kamila Posobkiewicz, logopeda:
- Smoczka nie wolno maczać w napojach lub lekach, ani nie wolno go oblizywać przed podaniem dziecku! (Bakterie próchnico twórcze Lactobacillus Acidophilus i Streptococcus Mutans tworzące płytkę nazębną mogą przedostać się z jamy ustnej matki do dziecka). Nie wolno smoczka przyczepiać sznurkami do rączki, szyi lub łóżeczka (aby dziecku nie ułatwiać dostępu do niego 24/7 oraz ze względów bezpieczeństwa - możliwości uduszenia). Smoczki należy często czyścić, sterylizować i wymieniać co 2-3 miesiące lub wcześniej, gdy tylko zauważymy ślady zużycia czy uszkodzenia.
W zachowaniu czystości smoczka pomogą także estetyczne klipsy, wstążki lub zawieszki do smoczka. Możliwość mocowania do ubranka dziecka zapobiegnie przed ciągłym upadkom smoczka lub jego zgubieniu. Klipsy sprawdzą się zarówno w domu jak i na spacerze czy podczas podróży samochodem.
Zawieszka do smoczka Little Leaf z silikonowych kuleczek
pasuje do większości smoczków dostępnych na rynku
Smoczek dla niemowlaka to akcesorium, które tylko z pozoru łatwo wybrać. Najlepiej na spokojnie zapoznać się z ofertą dostępnych smoczków, porównać ich wszystkie ważne parametry i dać sobie i dziecku czas na przystosowanie się do tego rodzinnego sprzymierzeńca. A kiedy przyjdzie czas i Ty i maluszek będziecie gotowi, by się z nim pożegnać, wkroczycie na nowy etap rozwoju. Zanim jednak to nastąpi, zrób wszystko, by smoczek, który wybierzesz, służył Twojemu dziecku jak najlepiej.
